Bezpieczny Internat
Program wychowawczy "Bezpieczny internat".
Autorzy: mgr A. Szpyt mgr M. Piekarski
Głównym celem kształcenia i wychowania jest harmonijny i wszechstronny rozwój osobowości dzieci i młodzieży. Aby taki proces przebiegał bez zakłóceń należy zaspokoić podstawowy potrzeby młodych ludzi. Jedną z najważniejszych z nich jest poczucie bezpieczeństwa.
Pracując z młodzieżą, na podstawie licznych z nią rozmów, można wysnuć wniosek, że wśród wielu niepokojów jaki je nurtują, jest obawa przed niebezpieczeństwem oraz bezsilność pojawiająca się w sytuacjach zagrożenia. Aby wyeliminować takie problemy życia codziennego pedagodzy, wychowawcy i nauczyciele stale szukają nowych form i metod współpracy ze swoimi podopiecznymi.
W obecnych czasach troska o zdrowie i bezpieczeństwo młodzieży jest jednym z istotniejszych zagadnień pracy opiekuńczo - wychowawczej wychowawców w internacie. Wiąże się to z rolą jaką pełnią. Stwarzają bowiem "drugi dom" i zastępują poniekąd rodziców podczas całego tygodnia nauki.
Program "Bezpieczny internat" ma stanowić uzupełnienie podstawowych założeń i zagadnień pracy w tego rodzaju placówki. Jego główny cel zawiera w sobie dwa zasadnicze elementy: uświadomienie młodzieży zagrożeń współczesnego świata, a także wykształcenie nawyku dbania o własne bezpieczeństwo i zdrowie. Realizacja programu służy również stymulowaniu życiowej zaradności.
I. FILOZOFIA PROGRAMU
Internat ZSŁ jest internatem szkolnym. Przebywa w nim młodzież praktycznie z terenu całej małopolski. Są to najczęściej młodzi ludzie pochodzący z wiosek i małych miast. Dla wielu z nich wejście w nowe środowisko szkolne, internatowe to bardzo trudny czas, tym bardziej , że muszą na nowo układać swoje relacje z rówieśnikami, nauczycielami i wychowawcami.
Internat jest praktycznie dla wszystkich pierwszym miejscem dłuższego pobytu poza domem rodzinnym. Bardzo ważnym problemem jest też nowe środowisko w którym przyszło im żyć - środowisko dużego miasta. Tutaj na plan pierwszy wysuwa się sprawa bezpieczeństwa i troski o samego siebie..
Poprzez program "Bezpieczny internat" podejmujemy próbę kształtowania bezpiecznych postaw.. Mamy tu na uwadze korzyści jakie płyną dla aktualnego i przyszłego funkcjonowania młodego człowieka.
Program opiera się na następujących założeniach:
- Na kształtowanie postaw bezpiecznych nigdy nie jest za późno. Warto przekazać wychowankom na czym polega prawdziwa troska o własne bezpieczeństwo.
- Bezpieczeństwa można się nauczyć. Jest to proces długotrwały, wymaga odwagi i gotowości do zmiany myślenia.
- Program ma charakter profilaktyczny w myśl zasady: "lepiej zapobiegać niż leczyć".
- Kształtowanie postaw bezpiecznych u młodzieży to także próba przełamania stereotypów w myśleniu o własnym bezpieczeństwie. Dziś wiele zależy od nas samych a nie tylko od państwa i jego instytucji.
- Uczeń ma prawo do wypoczynku, a w szczególności do korzystania z przerw międzylekcyjnych w pełnym wymiarze ich trwania.
Sam program został podzielony na 3 bloki tematyczne realizowane przez 3 kolejne lata i później tak cyklicznie.
- Unikaj zagrożeń.
- Zagrożenia osobiste - indywidualne.
- Zagrożenia zdrowotne.
Obecnie programem obejmujemy całą młodzież mieszkającą w internacie. W przyszłości w związku z nową strukturą ZSŁ układ trójstopniowy pozwoli również całej młodzieży przejść przez program.
II. CELE PROGRAMU
W szeroko pojmowanym dążeniu do poszerzenia wiedzy i umiejętności na temat bezpieczeństwa i troski o zdrowie należy wyróżnić następujące cele:
1. Cele poznawcze:
- przekazywanie elementów wiedzy z zakresu przepisów ppoż.
- zapoznanie z podstawowymi zasadami higieny zdrowia,
- dostarczanie wiadomości dotyczących udzielania pierwszej pomocy,
- kształtowanie umiejętności przewidywania skutków określonych zachowań,
- poznaje sposobów reagowania w sytuacjach zagrożenia,
- zwrócenie uwagi na zasady poruszania się w wielkim mieście,
2. Cele wychowawcze:
- uwrażliwienie na troskę o własne zdrowie i bezpieczeństwo,
- wyrabianie nawyku udzielania pomocy innym,
- kształtowanie umiejętności współdziałanie w grupie,
- pomoc w poszerzaniu wiedzy i zdobyciu pewności siebie,
- wykształcenie takich cech osobowości jak: opanowanie, wrażliwość, zdolność, koncentracji, niezależność i odwaga,
3. Cele kształcące:
- pobudzanie wychowanków do zaradności, podejmowania działań w sytuacjach trudnych,
- kształtowanie umiejętności szybkiego i skutecznego podejmowania decyzji,
- wdrażanie do sprawnego stosowania zasad udzielania pierwszej pomocy,
W wyniku realizacji programu "Bezpieczny internat" wychowanek powinien wykazywać się:
- w zakresie wiadomości umiejętności poznawczych:
- znajomością przepisów ppoż.,
- wiedzą dotyczącą sposobów udzielania pierwszej pomocy,
- znajomością zasad higieny zdrowia,
- w zakresie rozwoju emocjonalno - motywującego:
- poszerzoną i pogłębioną samowiedzą oraz poprawną samooceną,
- umiejętnością udzielania życzliwej pomocy innym,
- krytycznym stosunkiem wobec przejawów przemocy i agresji, umiejętnością zapobiegania im w grupie rówieśniczej,
- zwiększoną wrażliwością na zagrożenia życia i zdrowia, pogłębioną świadomością współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych i zdrowotnych,
- w zakresie działań (zachowań):
- zwiększoną zaradnością i umiejętnością działania w sytuacjach ryzyka i niepewności,
- umiejętnością unikania i przewidywania sytuacji niebezpiecznych.
III. METODY PRACY
Dobór metod pracy przy realizacji tego programu został zdeterminowany celem głównym - kształtowaniem bezpiecznych postaw i troski o samego siebie. Muszą to być metody , które umożliwiają uczniom zdobycie potrzebnej wiedzy, doświadczenia i próby ćwiczenia nowych umiejętności.
Zastosowane metody dają również wychowankom okazję do refleksji nad swoim zachowaniem i skłaniają do samodzielnego myślenia. Do współpracy został zaproszony cały szereg służb i instytucji dbających o nasze bezpieczeństwo.
- Spotkania i zajęcia z osobami i instytucjami współpracującymi przy realizacji programu. Daje to wychowankom nie tylko poznanie ludzi i instytucji dbających o nasze bezpieczeństwo, ale również sporo nowej wiedzy.
- Prelekcja i pogadanka - na użytek programu swoisty rodzaj wykładu mający na celu przekazanie informacji na dany temat z możliwością pytań i dyskusji.
- Dyskusja - jest wymianą doświadczeń, przemyśleń, poglądów i przewija się praktycznie przez wiele zajęć.
- Film instruktażowy - dydaktyczny - unaocznia i pokazuje młodzieży profesjonalnie poruszaną problematykę, rozwija i wzbogaca wiedzę.
IV. ZAKRES PROGRAMU
Program wychowawczy "Bezpieczny Internat" nie wyczerpuję wszystkich zagadnień bezpieczeństwa i troski o siebie, ale stara się eksponować te, które dla wychowanków są ważne. Uwzględnia problemy i sytuacje, z którymi młodzież obecnej szkoły średniej się spotyka i musi sobie poradzić.
Program jest podzielony na 3 bloki:
- Unikaj zagrożeń.
Blok ten traktuje o zagrożeniach, można by powiedzieć zewnętrznych. Dostarcza dużo fachowej wiedzy o instytucjach czuwających nad bezpieczeństwem np. straż pożarna, policja, straż miejska. Zwraca uwagę nauczycielom i wychowawcom na najistotniejsze zagrożenia i patologiczne zachowania wśród młodzieży.- zagrożenia pożarowych,
- zagrożenia komunikacyjnych,
- bezpieczne zachowania,
- Zagrożenia osobiste-indywidualne.
W tej części chcemy zwrócić uwagę na zagrożenia natury osobowej - indywidualnej między innymi. Zagrożenia te mają bezpośredni wpływ na psychikę i kształtowanie osobowości młodych ludzi.- alkohol,
- nikotyna,
- narkotyki,
- sekty religijne i parareligijne grupy subkulturowe,
- Zagrożenia zdrowotne.
Tutaj chcielibyśmy zwrócić uwagę na wybrane, najbardziej powtarzające się zagrożenia związane z szeroko pojętą ochroną zdrowia. Wychowanek mieszkający w internacie powinien sam uczyć się dbać o swoje zdrowie, które jest warunkiem jego dalszego rozwoju. Przy realizacji tej części będziemy zajmować się między innymi:- AIDS,
- żółtaczką,
- pospolitymi grypami i przeziębieniami,
- alergią,
- dbałością o zęby,
- lekami,
- pierwszą pomocą.
Blok pierwszy "Unikaj zagrożeń" został zrealizowany w tym roku szkolnym 2000/2001 pozostałe będziemy realizować kolejno w latach następnych.
Świadomie rozpisaliśmy na treści szczegółowe i poszczególne zajęcia tylko blok pierwszy. Nie chcemy tworzyć teoretycznych części programu, ale chcemy by był on w pełni użyteczny. Chcemy oprzeć się na aktualnej rzeczywistości internatu i na jego rzeczywistych potrzebach. Pozostałe 2 bloki programu będą rozpisane i uszczegóławiane na bieżąco.
Chcemy wziąć pod uwagę:
- ilość wychowanków w danym roku szkolnym,
- ilość grup wychowawczych,
- specyfikę całego internatu,
- możliwość służb i instytucji z nami współpracujących - ich nowe wyposażenie, dostęp do nowych materiałów, możliwości technicznych,
- nasze doświadczenie wychowawcze, nowe pomysły i doświadczenia, obserwacje wychowanków,
- przygotowywane przez nas podprogramy o AIDS, narkomani i postawach anty agresywnych,
V. REALIZACJA PROGRAMU
Dobór treści programowych wynika z potrzeb funkcjonowania we współczesnym świecie. Proces budowania poczucia bezpieczeństwa i troski o zdrowie powinien być postrzegany w trzech aspektach:
- teoretycznej wiedzy,
- praktycznych umiejętności,
- osoby znajdującej się w kręgu zainteresowań,
Program "Bezpieczny internat" zawiera propozycję metod aktywizujących. W ich skład wchodzą: ćwiczenia pożarowe, ćwiczenie w udzielaniu pierwszej pomocy oraz warsztaty uczące zachowań w sytuacjach niebezpieczeństwa.
Dobór treści kształcenia i zachowania jest dostosowany do poziomu rozwojowego wychowanków w wieku 16 - 21 lat. Proponowane zagadnienia mają nie tylko na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb, ale biorąc pod uwagę fakt że okres dojrzewania to szczególny etap w rozwoju emocjonalnym człowieka, wpływają na postawy moralne i dorastanie społeczne tych ludzi.
Podstawowym "narzędziem" pracy wychowawcy z młodzieżą jest jego osobowość. Dzięki wpływowi osobistemu i wspólnym uczestniczeniu w proponowanych zajęciach, istnieje większa możliwość osiągnięcia postawionych celów. Oprócz cyklu spotkań z wychowankami, realizacja programu opiera się na współpracy z organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i zdrowie w danym mieście. Istota wspólnego działania to nie tylko wspomaganie wychowawców w zakresie merytorycznym przekazywanych treści, ale także wskazanie młodzieży u kogo mogą szukać wsparcia i pomocy w obliczu zagrożenia. Elementem uzupełniającym wszystkie poczynania związane z realizacją programu jest umożliwienie młodym ludziom stałego dostępu do materiałów dydaktycznych poprzez współredagowanie gazetek tematycznych.
Program "Bezpieczny internat" został stworzony z myślą o i dla młodzieży.